Đối với Đảng bộ thành phố Lào Cai trong chặng đường 30 năm qua, từ thời điểm sau tái lập, thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng bộ thành phố đã không ngừng tự đổi mới, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ được đẩy mạnh, thực hiện một cách thường xuyên, liên tục, gắn kết bởi sức mạnh nội sinh của mỗi cán bộ, đảng viên và tổ chức Đảng, những hạt nhân quan trọng trong quá trình xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Từ một Đảng bộ chỉ có 2 tổ chức đảng cơ sở với 112 đảng viên, thì đến nay, Đảng bộ thành phố Lào Cai có tổng số trên 8.800 đảng viên, sinh hoạt tại 53 chi bộ, đảng bộ cơ sở với bản lĩnh chính trị, trình độ, năng lực lãnh đạo của Đảng ngày càng được nâng lên. Đảng luôn vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách, gánh vác sứ mệnh cao cả, cùng nhân dân đoàn kết, phát huy sức mạnh nội lực, tranh thủ ngoại lực, xây dựng thành phố văn minh, giàu đẹp.Ngày 01/9/1991, thị xã Lào Cai được tái lập, Đảng bộ thị xã được thành lập, bắt đầu công cuộc lãnh đạo tái thiết thị xã tỉnh lỵ của tỉnh Lào Cai. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai chỉ định 15 đồng chí tham gia Ban Chấp hành Đảng bộ thị xã Lào Cai lâm thời và 5 đồng chí trong Ban Thường vụ Thị ủy lâm thời; Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai chỉ định Ủy ban nhân dân thị xã Lào Cai lâm thời gồm 9 đồng chí. Bộ máy lãnh đạo cấp ủy, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội thị xã Lào Cai chính thức đi vào hoạt động. Ngay từ ngày đầu tái lập, công tác tổ chức, xây dựng đảng được Đảng bộ thị xã đặt lên hàng đầu. Thời điểm sau tái lập thị xã, Đảng bộ chỉ có hai tổ chức đảng cơ sở với 112 đảng viên thuộc các xã Đồng Tuyển, Vạn Hòa và Bắc Cường; đội ngũ cán bộ, công chức của thị xã và các xã, phường vừa thiếu lại vừa yếu.Những ngày đầu tái lập, thị xã Lào Cai gặp vô vàn khó khăn, đặc biệt là cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh tế xã hội... Song, bộ máy các cơ quan trong hệ thống chính trị của thị xã và các xã, phường đã nhanh chóng xây dựng và hoàn thiện để kịp thời lãnh đạo công cuộc tái thiết mới. Cấp ủy, chính quyền thị xã đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nghị quyết Trung ương 3, 4, 5 khóa VII, các nghị quyết, kế hoạch của tỉnh; tập trung lãnh đạo các mặt công tác có tính đặc thù. Trong đó, việc lãnh đạo thực hiện kiện toàn bộ máy tổ chức, cán bộ được đặt lên hàng đầu. Sau một năm tái lập, Đảng bộ thị xã đã chuẩn bị đủ các điều kiện để tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ thị xã Lào Cai lần thứ nhất. Cùng với lãnh đạo thực hiện công cuộc tái thiết, Đảng bộ thị xã có nhiều giải pháp sáng tạo trong công tác tổ chức xây dựng Đảng, sau 30 năm sau tái lập đạt được những thành tựu quan trọng.

1. Những thành tựu chủ yếu của Đảng bộ thành phố Lào Cai trong 30 năm xây dựng và phát triển

Một là, công tác xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị được đặc biệt chú trọng song song với thực hiện tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, sàng lọc đội ngũ đảng viên, thực hiện tốt mục tiêu nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên.

Xác định công tác chính trị tư tưởng là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của Đảng, vì vậy Đảng bộ thành phố đặc biệt chú trọng tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tổng kết thực tiễn, nhận thức sâu sắc hơn về lý luận; nghiêm túc học tập, quán triệt, triển khai gắn với xây dựng chương trình hành động, kế hoạch thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng sát với thực tiễn, bảo đảm tính khả thi, dễ triển khai cụ thể hóa. Thực hiện chỉ đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về xây dựng Đảng, Thị ủy Lào Cai khóa XVIII và khóa XIX tập trung lãnh đạo thực hiện việc tổ chức học tập, quán triệt, nghiên cứu nghị quyết của Đảng, các chương trình, đề án... của Tỉnh ủy gắn với tổng kết thực tiễn để cụ thể hóa thành các nghị quyết, chỉ thị, chương trình, kế hoạch công tác giai đoạn và từng năm. Thị ủy yêu cầu các chi bộ, đảng bộ trực thuộc đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo, trong đó chú trọng lựa chọn các nhiệm vụ đột phá trong từng lĩnh vực, bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm.

Năm 2004, Đảng bộ thị xã Lào Cai được đổi tên thành Đảng bộ thành phố Lào Cai. Giai đoạn này, Thành ủy Lào Cai đã chú trọng đổi mới công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, bảo đảm nâng cao bản lĩnh chính trị cho đảng viên trước những tác động của tình hình thế giới và trong nước với nhiều diễn biến phức tạp. Từ năm 2010 đến nay, Thành ủy tiếp tục đổi mới công tác học tập, quán triệt và triển khai thực hiện nghị quyết, chỉ thị của 

Đảng; xây dựng chương trình hành động thực hiện sát thực tiễn, tính khả thi cao. Thành ủy đã bám sát sự chỉ đạo của Trung ương, của Tỉnh ủy, có nhiều sáng tạo trong triển khai thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW, ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị Về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Đặc biệt, Thành ủy đã ban hành Đề án “Nâng cao hiệu quả công tác chính trị, tư tưởng giai đoạn 2016 - 2020”.

Hai là, coi trọng công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp.Tiếp tục đổi mới, triển khai đồng bộ, có hệ thống các khâu đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng, xây dựng và thực hiện chính sách cán bộ; thường xuyên thực hiện công tác luân chuyển, tăng cường cán bộ đi xã, dồn sức tập trung xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh. Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII và Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa IX. Đổi mới phong cách, lề lối làm việc theo hướng thực sự dân chủ, kỷ cương, thiết thực, gần dân, sát cơ sở...

Thành ủy chỉ đạo triển khai lấy ý kiến đánh giá cán bộ, đảng viên ở nơi cư trú; tập trung củng cố chi bộ và phát triển đảng ở các thôn vùng cao của hai xã Tả Phời và Hợp Thành sau khi sáp nhập; sắp xếp, ổn định đội ngũ cán bộ, công chức bảo đảm đúng theo năng lực, tránh tâm lý hoang mang, lo lắng, tạo các điều kiện tốt nhất để cán bộ, công chức yên tâm công tác, cống hiến.

Thành ủy xây dựng Chương trình số 54-CTr/TU, ngày 28/5/2007 về công tác chính trị, tư tưởng và khoa giáo giai đoạn 2006 - 2010; xây dựng Đề án “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ đảng” thuộc Chương trình công tác trọng tâm toàn khóa “Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của chi bộ”. Thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW, ngày 07/11/2006 của Bộ Chính trị về tổ chức Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Thành ủy đã có nhiều sáng tạo, vận dụng thực hiện trong thực tiễn. Trong đó, chú trọng tổ chức khâu học tập các chuyên đề về Bác bảo đảm thiết thực, hiệu quả. Có 98% cán bộ, đảng viên được học tập, có gần 90% quần chúng nhân dân được tuyên truyền thường xuyên về nội dung Cuộc vận động và các chuyên đề học tập về Bác; tổ chức các cuộc thi tìm hiểu, kể chuyện, tọa đàm về cuộc đời, sự nghiệp, tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ban chỉ đạo Cuộc vận động đã tham mưu cho Thành ủy xây dựng “Tiêu chuẩn người thành phố Lào Cai học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị; Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra và giải quyết đơn, thư, ý kiến của cử tri. Chú trọng nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và bố trí, sử dụng cán bộ; bảo đảm nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý đạt chuẩn và trên chuẩn về trình độ chuyên môn và lý luận chính trị. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng và thanh tra, giám sát của chính quyền; tạo sự chuyển biến tích cực về tư tưởng, nhận thức và hành động trong toàn Đảng bộ đối với công tác kiểm tra, giám sát, góp phần xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh.

Ba là, công tác tổ chức xây dựng Đảng và công tác đảng viên có sự phát triển vượt bậc với nhiều chủ trương mang tính đột phá, sáng tạo.

Một năm sau tái lập, Đảng bộ thị xã Lào Cai phát triển nhanh chóng, đến tháng 12/1993 có trên 500 đảng viên với 31 chi bộ, đảng bộ cơ sở. Từ ngày 14 - 15/12/1993, Đảng bộ thị xã Lào Cai đã tiến hành Đại hội lần thứ XVI, bầu 23 đồng chí vào Ban Chấp hành Đảng bộ thị xã, 7 đồng chí vào Ban Thường vụ Thị ủy để lãnh đạo thực hiện công cuộc tái thiết và thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ XVI (1993 - 1995).

Quán triệt chủ trương của Tỉnh ủy, tại Chương trình hành động số 01-CTr/TU, ngày 05/10/1992 về thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa VII, Thị ủy Lào Cai đã đề ra nhiệm vụ là tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ theo hướng gọn nhẹ, hiệu lực, hiệu quả; thành lập các chi bộ cơ quan, xã, phường; đánh giá đúng thực trạng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên, chú trọng giải quyết những cơ sở đảng và đảng viên yếu kém. Thực hiện nhận xét và đánh giá cán bộ, xây dựng quy hoạch cán bộ và chuẩn bị nhân sự cho đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ XVI; 100% người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã, phường được đào tạo tại Trường Chính trị tỉnh Lào Cai, 30% đảng viên được đào tạo và đào tạo lại. Xây dựng quy chế làm việc của cấp ủy, quán triệt và thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ và vấn đề đảng viên chấp hành Điều lệ Đảng. Thị ủy đã ban hành Nghị quyết số 01-NQ/TU, ngày 01/12/1992 về công tác tổ chức, cán bộ - đây là nghị quyết đầu tiên, là nền móng cho công tác xây dựng đội ngũ cán bộ và tổ chức từ thị xã đến cơ sở kể từ khi tái lập.

Đầu năm 1995, trên cơ sở tiếp thu ý kiến từ cơ sở, Thị ủy Lào Cai đã nghiêm túc rút kinh nghiệm sâu sắc về quá trình thực hiện đổi mới và chỉnh đốn Đảng theo chủ trương của Trung ương, kịp thời đề ra các nhiệm vụ xây dựng Đảng về tổ chức cho năm 1995 và các năm tiếp theo. Trong đó, chú trọng củng cố, kiện toàn tổ chức cơ sở đảng, bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng đối với tất cả các tổ chức kinh tế và tổ chức xã hội; 100% thôn, bản, tổ dân phố thuộc các xã, phường, các tổ sản xuất, cửa hàng, trạm, trại trong các doanh nghiệp nhà nước có đảng viên. Thường xuyên chăm lo xây dựng và kiện toàn các cấp ủy bảo đảm lãnh đạo ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn mới; thực hiện phân công nhiệm vụ hợp lý cho đảng viên, giúp đảng viên hoàn thành nhiệm vụ; tiếp tục sàng lọc đảng viên, có kế hoạch đẩy mạnh phát triển đảng viên mới, từng bước trẻ hóa đội ngũ đảng viên, nâng cao sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng.

Công tác kết nạp đảng viên được Đảng bộ quan tâm, chú trọng chỉ đạo xây dựng kế hoạch phát triển đảng cho cả nhiệm kỳ và từng năm. Đến tháng 6/1995, có 23/29 tổ chức cơ sở đảng kết nạp được đảng viên, xóa được 2/3 thôn, bản chưa có đảng viên. Hằng năm, Thị ủy chú trọng chỉ đạo việc thực hiện các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng theo đúng Điều lệ Đảng; tăng cường kiểm tra theo kế hoạch và kiểm tra đột xuất đối với tổ chức đảng và đảng viên trong chấp hành Điều lệ Đảng và thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Thực hiện Chương trình đổi mới và chỉnh đốn Đảng theo Nghị quyết Trung ương 3 khóa VII, Ban Thường vụ Thị ủy đã chỉ đạo định kỳ tiến hành khảo sát, đánh giá, phân loại đảng viên và tổ chức đảng. Chỉ đạo các cơ quan tham mưu giúp cấp ủy hướng dẫn cụ thể Quy định của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ cho từng loại hình tổ chức cơ sở đảng, hướng dẫn xây dựng và kiểm tra việc thực hiện quy chế làm việc của các cấp ủy, chấn chỉnh lại chế độ và nội dung sinh hoạt, nâng cao chất lượng sinh hoạt của các chi bộ, đảng bộ cơ sở; thực hiện nghiêm túc việc đảng viên giữ mối liên hệ với cấp ủy nơi cư trú, góp phần quan trọng vào công tác xây dựng tổ chức Đảng.

Đặc biệt, Đảng bộ thị xã quan tâm xây dựng Đảng về tổ chức, tập trung lãnh đạo củng cố tổ chức đảng, phát triển và nâng cao chất lượng đảng viên, phân công nhiệm vụ đảng viên; thực hiện củng cố chi bộ khu phố theo hướng mỗi chi bộ lãnh đạo từ 10 - 15 tổ dân phố, mỗi tổ dân phố có từ 15 - 30 hộ. Củng cố, kiện toàn chi bộ, đảng bộ trực thuộc Đảng bộ thị xã, các chi bộ nông thôn được củng cố, xóa được tình trạng thôn, tổ dân phố không có đảng viên. Đặc biệt, Thị ủy đã chỉ đạo phát triển mở rộng mô hình chi bộ cơ quan xã, phường, đẩy mạnh phân loại tổ chức cơ sở đảng, phân tích chất lượng cấp ủy viên, đảng viên. Năm 1996, toàn Đảng bộ có 44 tổ chức cơ sở đảng với 960 đảng viên, trong đó số cấp ủy viên cơ sở là 151 đồng chí, có 79,48% hoàn thành tốt nhiệm vụ, 20,52% hoàn thành nhiệm vụ; 75% tổ chức cơ sở đảng đạt trong sạch, vững mạnh, loại khá 25%. Đến năm 1999, có 43 tổ chức cơ sở đảng với 1.320 đảng viên, trong đó tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh đạt 93%, loại khá đạt 7%; đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt 95%, hoàn thành nhiệm vụ đạt 4,5%, không hoàn thành nhiệm vụ là 0,5%. Cũng trong giai đoạn 1996 - 2000 đã kết nạp được 366 đảng viên mới.

Bước vào giai đoạn 2000 - 2010, để đáp ứng sự phát triển, xây dựng đô thị tỉnh lỵ Lào Cai, năm 2002, hai thị xã là Lào Cai và Cam Đường được sáp nhập thành thị xã Lào Cai; năm 2004, thị xã trở thành thành phố, đô thị loại III, trung tâm kinh tế - chính trị của tỉnh. Trước những thời cơ, yêu cầu mới của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế ngày càng cao đòi hỏi công tác tổ chức, xây dựng Đảng cũng có những đổi mới để phù hợp. Trong những năm đầu tái lập, Ban Chấp hành lâm thời Đảng bộ thị xã Lào Cai đã ra nghị quyết chuyên đề về công tác tổ chức, cán bộ. Hệ thống tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội của thị xã nhanh chóng được kiện toàn, đảng viên và tổ chức cơ sở đảng tăng nhanh. Tiếp đó, Ban Chấp hành Đảng bộ thị xã, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Lào Cai qua các nhiệm kỳ đều ban hành nghị quyết chuyên đề về công tác xây dựng đảng và tổ chức thực hiện đạt kết quả tích cực; thực hiện thí điểm mô hình “Ban tuyên vận xã, phường” và “Tổ tuyên vận thôn, tổ dân phố”; có nhiều giải pháp tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; thành lập các chi bộ độc lập ở các thôn theo tinh thần Nghị quyết số 05-NQ/TU của Tỉnh ủy.

Bốn là, công tác xây dựng Đảng về đạo đức, trước hết là đạo đức của đội ngũ cán bộ, công chức, đảng viên được Đảng bộ thành phố quán triệt chú trọng thực hiện hiệu quả, thống nhất.

Xây dựng Đảng về đạo đức là vấn đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta hết sức coi trọng. Ngay từ trong quá trình chuẩn bị những điều kiện thành lập Đảng, trong tác phẩm Đường cách mệnh (1927) - cuốn sách tập hợp những bài giảng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Chủ tịch Hồ Chí Minh cho lớp cán bộ cốt cán đầu tiên của cách mạng, ngay ở trang đầu tiên đã nêu ra 23 điều tư cách của một người cách mệnh. Từ đó, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta luôn dành sự quan tâm rất lớn đến giáo dục, rèn luyện đạo đức cho  cán bộ, đảng viên, xác định xây dựng Đảng “là đạo đức”, “là văn minh”. Tuy nhiên, trước đây, Đảng không nêu tách riêng nội dung xây dựng Đảng về đạo đức mà nội dung này hàm chứa trong nội dung xây dựng Đảng về tư tưởng. Đến Đại hội XII, lần đầu tiên, Đảng đưa công tác xây dựng Đảng về đạo đức ngang hàng với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Xây dựng Đảng về đạo đức để làm cho Đảng trong sạch, vững mạnh, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng Đảng thực sự xứng đáng với niềm tin và sự mong đợi của nhân dân. 

Trong những năm qua, Đảng bộ thành phố Lào Cai đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo ban hành các nghị quyết chuyên đề, tập trung giáo dục, rèn luyện đạo đức của mỗi cán bộ, đảng viên, thực hiện tốt việc Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; xây dựng, điều chỉnh và bổ sung chuẩn mực đạo đức công vụ, nghề nghiệp phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện, dễ đánh giá. Quan tâm xây dựng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên có đức, có tài để Đảng xứng đáng “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”. Đưa việc thường xuyên giáo dục, rèn luyện phẩm chất đạo đức thành một nội dung quan trọng trong mục tiêu xây dựng Đảng, đáp ứng nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trong đó, giáo dục về phẩm chất, tư cách của đội ngũ cán bộ, đảng viên; tuyệt đối trung thành với Đảng; nâng cao năng lực của cán bộ, đảng viên trong lãnh đạo, tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; có mối liên hệ mật thiết với nhân dân. Thông qua thực hành đạo đức, thực hành dân chủ, thực hành tự phê bình và phê bình, thường xuyên lắng nghe và tiếp thu ý kiến đóng góp của nhân dân về xây dựng Đảng, thực hiện sự giám sát, kiểm tra của nhân dân đối với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên; đội ngũ cán bộ chủ chốt, người đứng đầu phải nêu gương thực hành đạo đức sẽ có tác dụng lan tỏa trong Đảng; thường xuyên đấu tranh với các biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, nhữngbiểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.